Υπόθεση 40/61: Η δίκη του Άιχμαν

Υπόθεση 40/61: Η δίκη του Άιχμαν (Ένα ρεπορτάζ) Συγγραφέας: Χάρι Μούλις / Μετάφραση:
Μαργαρίτα Μπονάτσου

Το 1961 ο Χάρι Μούλις μετέβη στο Ισραήλ για να παρακολουθήσει, ως ανταποκριτής του ολλανδικού περιοδικού Elseviers Weekblad, ένα γεγονός ιστορικών διαστάσεων, τη δίκη του διαβόητου Άντολφ Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ. Τα άρθρα του συγγραφέα συγκεντρώθηκαν και κυκλοφόρησαν την επόμενη χρονιά σε βιβλίο υπό τον τίτλο Υπόθεση 40/61. Μολονότι ο ίδιος το χαρακτήρισε με μετριοφροσύνη ως ένα ρεπορτάζ, πρόκειται για κάτι πολύ παραπάνω. Συνιστά, πέρα από μια ιδιαιτέρως προσωπική μαρτυρία, ένα συγκλονιστικό δοκίμιο για τη μαζική εξόντωση των Ευρωπαίων Εβραίων από τους ναζιστές, δοσμένο όμως μέσα από την εξονυχιστική ακτινογράφηση του σκοτεινού υπόβαθρου που διέπλασε τον «αρχιτέκτονα» του Ολοκαυτώματος. Ο Άιχμαν, ένας κατά τα λοιπά συνηθισμένος τεχνοκράτης, ενσάρκωσε, σύμφωνα με τον Μούλις, μια πρωτόφαντη πολιτισμική μορφή, το είδος της «ανθρώπινης μηχανής» η οποία, εκτελώντας εντολές και αδιαφορώντας για τις ηθικές τους συνέπειες, ήταν ικανή για όλα, όχι μόνο να φτάσει στα άκρα αλλά και να τα ξεπεράσει. Ένα σπάνιο ντοκουμέντο, ένα διεισδυτικό, διαχρονικό πορτρέτο του κακού.

Είπαν για το βιβλίο:

«Ο Χάρι Μούλις είναι ο μοναδικός συγγραφέας που έγραψε για το συγκεκριμένο ζήτημα με κεντρικό του θέμα τον κατηγορούμενο, και του οποίου η κρίση για τον Άιχμαν συμπίπτει σε ορισμένα βασικά σημεία με τη δική μου».  Χάνα Άρεντ

«Η ανάλυση της Άρεντ βασίζεται στην ακαδημαϊκή της κατάρτιση. Του Μούλις, στη λογοτεχνική του διαίσθηση». Ντέμπορα Ντουόρκ

«Στο βιβλίο του Υπόθεση 40/61 για τη δίκη του Άιχμαν, ο Μούλις είναι συνεπαρμένος, απορροφημένος από το αίνιγμα του κακού, όχι απλώς τη συμπτωματική πραγματικότητα του πόνου, ούτε καν την περιστασιακή μοχθηρία των ανθρώπων, αλλά από εκείνη την εγγενή, απέραντη αχρειότητα του κοσμικού σύμπαντος». The Times Literary Supplement

Βιογραφικά στοιχεία: Ο Χάρι Μούλις υπήρξε ένας από τους κορυφαίους λογοτέχνες της Ολλανδίας και της Ευρώπης κατά τον εικοστό αιώνα. Γεννήθηκε το 1927 στο Χάαρλεμ από πατέρα αυστροουγγρικής καταγωγής και μητέρα Εβραία από την Αμβέρσα. Πέθανε το 2010 στο Άμστερνταμ, όπου είχε περάσει και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Δημοσίευσε μυθιστορήματα, διηγήματα, ποιήματα, δοκίμια, θεατρικά και φιλοσοφικά κείμενα. Το εκτεταμένο και πολυβραβευμένο έργο του έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 30 γλώσσες. (εκδόσεις Καστανιώτης, 2021 /πηγή:kastaniotis.com)