Τεχνολογία Πληροφοριών και Επικοινωνίας στη Δημόσια Διοίκηση: Πρόγραμμα Διαύγεια και Διαδικτυακή Πύλη Ερμής

της Γεωργίας Τσάκνη, Δρος Νομικής ΔΠΘ

1.Ορισμός ΤΠΕ

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η συνεισφορά της τεχνολογίας στη δημόσια διοίκηση είναι κομβικής σημασίας, καθώς έχει αποφέρει πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα, αναφορικά με τον εκσυγχρονισμό και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο.

Στη διεθνή βιβλιογραφία συναντάμε πολλούς υποστηρικτές της Κοινωνίας της Πληροφορίας. Ο αποκλεισμός τόσο κοινωνικών, όσο και οικονομικών παραγόντων μπορεί να οδηγήσει στην πίστη ότι μπορούμε να προβλέψουμε με επιτυχία με ποιο τρόπο θα εξελιχθεί η κοινωνία ως συνέπεια της εφαρμογής μιας νέας τεχνολογίας[1].

Στο εν λόγω άρθρο, γίνεται προσπάθεια παρουσίασης του ρόλου και της συνεισφοράς της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνίας (ΤΠΕ) με αναφορά στο πρόγραμμα της Διαύγειας και στη Διαδικτυακή πύλη του Ερμή. Πριν ξεκινήσουμε την ανάλυσή μας, είναι αναγκαίο να αποσαφηνιστεί η έννοια της ΤΠΕ. Η τεχνολογία πληροφοριών, τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνίας ή τεχνολογία της πληροφορίας είναι το σύνολο των επαγγελματικών χώρων, οι οποίοι σχετίζονται με τη μελέτη, σχεδίαση, ανάπτυξη, υλοποίηση, συντήρηση και διαχείριση υπολογιστικών πληροφοριακών συστημάτων, κυρίως όσον αφορά εφαρμογές λογισμικού και υλικού υπολογιστών. Τα επαγγέλματα ΤΠΕ βασίζονται στην ανάπτυξη, εγκατάσταση και συντήρηση προϊόντων πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, με στόχο την παραγωγή, αποθήκευση, διαχείριση και μετάδοση πληροφοριών κάθε τύπου. Στις ΤΠΕ συγκαταλέγεται και η βιομηχανία ανάπτυξης λογισμικού, ως διακριτό υποσύνολο.

Έτσι, με τον όρο «ΤΠΕ» μπορεί να κατονομάζονται τα τμήματα τεχνικής υποστήριξης σε οργανισμούς και επιχειρήσεις, καθώς και δημόσια ή ιδιωτικά έργα που αφορούν προϊόντα πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών[2].

Σύμφωνα με έναν άλλο ορισμό, οι ΤΠΕ ορίζονται ως ο συνδυασμός της τεχνολογίας της Πληροφορικής με άλλες συσχετιζόμενες τεχνολογίες και ειδικότερα με αυτές των επικοινωνιών[3]. Οι ΤΠΕ αποτελούν τη χρήση της τεχνολογίας  για σκοπούς επικοινωνίας και πληροφόρησης[4]. Με τον όρο Τεχνολογίες της Πληροφορίας, νοούνται οι τεχνολογίες που αναπτύσσουν λύσεις μέσα από τις εφαρμογές που προκύπτουν από τη σύγκλιση των τεχνολογιών της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών και των πολυμέσων (στατική και κινούμενη εικόνα)[5].

Ολοκληρώνοντας το εννοιολογικό πλαίσιο, κλείνουμε με τον ορισμό την Εταιρεία Πληροφοριακής Τεχνολογίας της Αμερικής (ΙΤΑΑ), σύμφωνα με τον οποίο οι ΤΠΕ αποτελούν «μελέτη, σχεδιασμό, ανάπτυξη, εφαρμογή, υποστήριξη ή διαχείριση των πληροφοριακών συστημάτων που βασίζονται στην υπολογιστική τεχνολογία και συγκεκριμένα στις εφαρμογές λογισμικού και υλικού των Η/Υ».

Στη συνέχεια θα αναφερθούμε στο Πρόγραμμα «Διαύγεια» και στη Διαδικτυακή Πύλη «Ερμής», τα οποία αποτελούν σημαντικές εφαρμογές για τη δημόσια διοίκηση, στο πλαίσιο των ΤΠΕ.

2.Πρόγραμμα «Διαύγεια»

Το πρόγραμμα «Διαύγεια» (Ν. 3861/2010) στοχεύει στην επίτευξη της μέγιστης δυνατής δημοσιότητας της κυβερνητικής πολιτικής και της διοικητικής δραστηριότητας, τη διασφάλιση της διαφάνειας και την εμπέδωση της υπευθυνότητας και της λογοδοσίας από την πλευρά των φορέων άσκησης της δημόσιας εξουσίας. Από τον Οκτώβριο του 2010 αναρτώνται σε ένα σημείο στο διαδίκτυο όλες οι αποφάσεις πράξεων των κυβερνητικών και διοικητικών οργάνων, λαμβάνοντας ειδική μέριμνα για τις πράξεις που αφορούν στην εθνική άμυνα και τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Στο εν λόγω πρόγραμμα είναι ενταγμένοι 3.660 φορείς του στενού και του ευρύτερου δημόσιου τομέα και των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού και έχουν αναρτηθεί πάνω από 11.500.000 πράξεις[6].

Το πρόγραμμα αυτό είναι πολύ σημαντικό για την εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία του δημόσιου τομέα , καθώς μέσω αυτού επιτυγχάνονται τα ακόλουθα αποτελέσματα[7]:

  • Για πρώτη φορά έγινε υποχρεωτικό μέσα από νομοθεσία και χρήση πληροφοριακού συστήματος να αναρτάται κάθε απόφαση της δημόσιας διοίκησης. Αν μια απόφαση δεν έχει ΑΔΑ (αριθμό διαδικτυακής ανάρτησης), τότε δεν μπορεί να εκτελεστεί.
  • Η Διαύγεια παρέχει ένα εργαλείο γνώσης στα χέρια του πολίτη, ώστε να γνωρίζει τι συμβαίνει στη δημόσια διοίκηση και να μπορεί να έχει την κατάλληλη πληροφορία. Όλα τα δεδομένα υπάρχουν στο πρόγραμμα Διαύγεια.
  • Η Διαύγεια παρέχει ένα εργαλείο ελέγχου της δημόσιας διοίκησης, που αξιοποιήθηκε κυρίως από επαγγελματίες της πληροφόρησης, ΜΜΕ κλπ.
  • Παρουσιάζονται ευκαιρίες για νέες προσωποποιημένες υπηρεσίες.

 Αξίζει επίσης να αναφερθεί πως η  διαύγεια δημιούργησε την πρώτη ψηφιακή εμπειρία ηλεκτρονικού εγγράφου της δημόσιας διοίκησης, ενώ τα τελευταία χρόνια θεσμοθετήθηκε η νομική ισχύς του. Το γεγονός αυτό μπορεί να έχει άμεσα οικονομικά οφέλη αν αξιοποιηθεί στην πράξη.

 3. Διαδικτυακή Πύλη Ερμής

Η Κεντρική Διαδικτυακή Πύλη Ερμής παρέχει από ένα κεντρικό σημείο μία ολοκληρωμένη υπηρεσία σχετικά με όλες τις συναλλαγές, φυσικές ή ηλεκτρονικές με τη δημόσια διοίκηση. Επίσης, η εν λόγω πύλη προσφέρει επιλεγμένες υπηρεσίες συναλλαγών, μέσω των οποίων οι πολίτες μπορούν να εξυπηρετηθούν ηλεκτρονικά.

Η πύλη Ερμής χρησιμοποιεί σύγχρονες μεθόδους ψηφιακής αυθεντικοποίησης, υπογραφής, και κρυπτογράφησης δεδομένων, που παρέχουν υψηλού επιπέδου ασφάλεια στη διεκπεραίωση των συναλλαγών μας με τη δημόσια διοίκηση.

Επιπλέον, η εν λόγω πύλη έχει σχεδιαστεί για να υποστηρίξει το μεγαλύτερο δυνατό συνδυασμό προγραμμάτων πλοήγησης και λειτουργικών συστημάτων[8].

Η πύλη Ερμής αποτελεί μία ρηξικέλευθη πύλη, μέσω της οποίας δύνανται να διεκπεραιωθούν δύο κατηγορίες υπηρεσιών. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει την περίπτωση που ο πολίτης υποβάλλει την αίτηση ηλεκτρονικά, αλλά παραλαμβάνει το αποτέλεσμα (πιστοποιητικό, βεβαίωση κλπ) είτε σε ψηφιακή μορφή στην ηλεκτρονική του θυρίδα, είτε από το ΚΕΠ που δήλωσε στην αίτησή του ως σημείο παραλαβής. Σε αυτή την κατηγορία εντοπίζονται  121 υπηρεσίες/διαδικασίες.

Αναφορικά με τη δεύτερη κατηγορία, ο πολίτης υποβάλλει την αίτηση ηλεκτρονικά και παραλαμβάνει άμεσα το αποτέλεσμα (πιστοποιητικό, βεβαίωση κλπ) στην ηλεκτρονική του θυρίδα. Στην εν λόγω κατηγορία ανήκει το Πιστοποιητικό γέννησης, το Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης και το Πιστοποιητικό ιθαγένειας[9].

Με την είσοδό του στην Πύλη Ερμής, ο πολίτης αποκτά πρόσβαση στις κάτωθι υπηρεσίες[10]:

  • 9 Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες με άμεση παραλαβή αποτελέσματος / πιστοποιητικού από την Πύλη.
  • 116 Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες με παραλαβή του αποτελέσματος / πιστοποιητικού, είτε ηλεκτρονικά σε δεύτερο χρόνο από την ηλεκτρονική του θυρίδα, είτε με φυσική παρουσία από το ΚΕΠ της επιλογής του.
  • Πληροφορίες για περισσότερες από 1.000 υπηρεσίες/διαδικασίες της δημόσιας διοίκησης.
  • Δυνατότητα απόκτησης ψηφιακής υπογραφής.
  • Πρόσβαση στην προσωπική ηλεκτρονική του θυρίδα. Στην ηλεκτρονική θυρίδα αποθηκεύονται σε ηλεκτρονική μορφή τα διάφορα πιστοποιητικά που έχει εκδώσει ο χρήστης, μέσω των υπηρεσιών με ηλεκτρονική διεκπεραίωση ή έχουν εισαχθεί από υπαλλήλους ΚΕΠ.
  • Δυνατότητα για παρακολούθηση του ιστορικού των ηλεκτρονικών συναλλαγών, πληροφόρησης για την πορεία των αιτημάτων του, αλλά και άμεση λήψη της πληροφορίας σχετικά με το που μπορεί να χρησιμοποιήσει το πιστοποιητικό του στη Δημόσια Διοίκηση.

4. Συμπέρασμα

Προς επίρρωση των παραπάνω, γίνεται κατανοητό πως  οι Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) έχουν πολύ σημαντική επίδραση τόσο στη δημόσια διοίκηση, όσο και στην εξυπηρέτηση των πολιτών.

Αναμφισβήτητα, στα ανωτέρω αναφερόμενα πλεονεκτήματα που προσφέρει το Πρόγραμμα Διαύγεια και η διαδικτυακή πύλη Ερμής, αξίζει να αναφερθεί και το ηλεκτρονικό σύστημα φορολογικών υποθέσεων TAXIS, όπου λαμβάνει χώρα η διευκόλυνση των φορολογούμενων. Όλα τα ανωτέρω συμβάλλουν αναντίρρητα στη μείωση της γραφειοκρατίας, στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των δημοσίων υπηρεσιών και στην ταχύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη.

Στο σημείο αυτό αξίζει να επισημανθεί πως τα υψηλότερα ποσοστά θετικών επιπτώσεων από τις ΤΠΕ σχετίζονται με την αποτελεσματικότητα και τον ορθολογισμό της συμπεριφοράς των υπαλλήλων της δημόσιας διοίκησης. Είναι εντυπωσιακό ότι υπάρχουν λίγες βάσιμες και εμπειρικές μελέτες στη διεθνή βιβλιογραφία, σχετικά με τις επιπτώσεις της πληροφορικής στη δημόσια διοίκηση[11].

Ανακεφαλαιώνοντας, αναφέρουμε πως στη διεθνή βιβλιογραφία οι ΤΠΕ αναφέρονται ως «μια οργανωτική προσπάθεια που κατευθύνεται προς τη διάδοση των κατάλληλων πληροφοριών της τεχνολογίας εντός μιας κοινότητας χρηστών[12]». Συγκεκριμένα, η τεχνολογία πληροφοριών έχει αναγνωριστεί ως ο πιθανός κινητήρας για τη μετατροπή του κρατικού τρόπου λειτουργίας, είτε μετατρέποντας το εσωτερικό της διαδικασίας των κρατικών επιχειρήσεων για τη βελτίωση της οργανωτικής αποτελεσματικότητας ή με τη μετατροπή των κρατικών αλληλεπιδράσεων με άλλα άτομα και οργανισμούς εκτός του κράτους[13] (π.χ. μέσω ηλεκτρονικής διακυβέρνησης).

Δείτε την αρθρογραφία της Γεωργίας Τσάκνη εδώ


[1] Sandor, D. (2012) «ICT and Public Administration Reforms», Transylvanian Review of Administrative Sciences, No 36 E, pp 155-164

[2]https://el.wikipedia.org

[3] Βαθρακογιάννη, Μ., Πιτσαδιώτη, Π., Χαλιώτη, Β. (2018), «Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση της Ειδικής Αγωγής», 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστημών Εκπαίδευσης, ΕΚΠΑ

[4] Αντύπα, Σ. (2008). Η εκπαίδευση εκπαιδευτικών στη διδασκαλία με τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας: η περίπτωση του προγράμματος Εξειδίκευσης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. (Μεταπτυχιακή Διατριβή, ΑΠΘ/ΦΛΣ/Τμήμα Φ-Π, Θεσσαλονίκη).

[5] Βαθρακογιάννη, Μ., Πιτσαδιώτη, Π., Χαλιώτη, Β., ό.π.

[6] https://diavgeia.gov.gr/info

[7] Καραμανώλης, Γ. (2018) «Οι ευκαιρίες για το Πρόγραμμα Διαύγεια» στο https://medium.com/the-crowdpolicy

[8] https://www.pcsteps.gr

[9] https://onlinedimosio.eu/e-gov/e-services

[10] http://www.odigostoupoliti.eu

[11] Danziger, D., Andersen, KV (2002) «The impacts of information technology on public administration: An analysis of empirical research from the “golden age’’ of transformation, International Journal of Public Administration, Vol 25, Issue 5

[12] Cooper, R.B.; Zmud, R.W. Information Technology Implementation Research: A Technological Diffusion Approach. Manag. Sci. 1990, 36, 123–139. [CrossRef]

[13] Luna-Reyes, L.F.; Gil-Garcia, J.R. Digital Government Transformation and Internet Portals: The Co-evolution of Technology, Organizations, and Institutions. Gov. Inf. Q. 2014, 31, 545–555. [CrossRef]

Σχόλια