Η αποδοχή και η αποποίηση κληρονομιάς στο ελληνικό δίκαιο

Γράφει ο Δημήτριος Αρβανιτάκης δικηγόρος (Ελλάδος και Κύπρου).

1. ΑΠΟΔΟΧΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

Στον Αστικό μας Κώδικα συνάγονται 3 είδη αποδοχών (βλ. Άρθρα 1846-1857 ΑΚ) της κληρονομιάς. Η ρητή,η σιωπηρή και η πλασματική αποδοχή.

--Πότε συντελείται η δήλωση αποδοχής η αποποίηση της κληρονομιάς;

Όταν γίνει η επαγωγή της κληρονομιάς (1846 ΑΚ), και ο χρόνος που συντελείται αυτή είναι ο χρόνος του θανάτου του κληρονομούμενου.

1α. Ρητή αποδοχή.

--Πως συντελείται λοιπόν η ρητή αποδοχή;

Συντελείται όταν ο κληρονόμος δηλώνει την βούληση του να αποδεχθεί την κληρονομία.

--Πώς δηλώνεται η βούληση αυτή;

Η βούληση αυτή δηλώνεται με την σύνταξη σχετικής πράξης αποδοχής κληρονομιάς, η οποία περιβάλλεται τον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου. Ο προσωρινός κληρονόμος καθίσταται πλέον οριστικός.

--Πότε αποκτάται η κυριότητα επί των ακίνητων της κληρονομιάς?

Η κυριότητα όμως επί των ακινήτων της κληρονομιάς αποκτάται όταν η πράξη της αποδοχής μεταγραφεί στο αρμόδιο Υποθηκοφυλακείο ή Κτηματολογικό Γραφείο, οπότε πλέον ο κληρονόμος αποκτά νόμιμο τίτλο επί των ακινήτων της κληρονομιάς.

2. Σιωπηρή αποδοχή.

Η σιωπηρή αποδοχή προκύπτει από την συμπεριφορά του προσωρινού κληρονόμου να γίνει οριστικός, όταν ο κληρονόμος δεν αποδεχτεί ρητά.

--Ποίες είναι αυτές οι συμπεριφορές (πράξεις η παραλείψεις) που καθιστούν την αποδοχή σιωπηρή?

Παραδείγματα:

--Υποβολή δήλωσης φόρου κληρονομιάς στην αρμόδια Δ.Ο.Υ,

-- Άσκηση αγωγής περί κλήρου.

-- Άσκηση διεκδικητικής αγωγής για πράγμα της κληρονομιάς.

-- Αίτηση για έκδοση κληρονομητηρίου.

--Υπάρχει ρητή προθεσμία μέσα στην οποία υποχρεούται ο κληρονόμος να προβεί σε αποδοχή κληρονομιάς;

Τυπικά, δεν υπάρχει ρητή προθεσμία, με αποτέλεσμα η συμβολαιογραφική πράξη της αποδοχής να μπορεί να συνταχθεί οποτεδήποτε.

--Ποια είναι η προυπόθεση για την σύνταξη της συμβολαιογραφικής πράξης αποδοχής της κληρονομιάς;

Είναι η υποβολή δήλωσης φόρου κληρονομιάς στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. Η δήλωση αυτή πρέπει να κατατεθεί μέσα σε έξι μήνες από το θάνατο. Σε περίπτωση ύπαρξης διαθήκης η δήλωση αυτή πρέπει να κατατεθεί μέσα σε έξι μήνες από τη δημοσίευση της διαθήκης.

--Αν δεν συνταχθεί η δήλωση φόρου κληρονομίας στην Αρμόδια Δ.Ο.Υ. ποιες συνέπειες υπάρχουν;

Η αρμόδια φορολογική αρχή επιβάλλει πρόστιμο.

3. Πλασματική αποδοχή.

--Πότε συντελείται;

Όταν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία της αποποίησης της κληρονομιάς (το τετράμηνο) από την ημέρα που ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή της κληρονομίας και τον λόγο της επαγωγής.

4. ΑΠΟΠΟΙΗΣΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ.

Ο προσωρινός κληρονόμος δικαιούται να αποποιηθεί την κληρονομία, εφόσον αυτό είναι προς το συμφέρον του.

--Πότε συμβαίνει αυτό;

Όταν το παθητικό (τα χρέη) της κληρονομίας ξεπερνά το ενεργητικό της.

--Πού γίνεται η δήλωση αποποίησης;

Η αποποίηση γίνεται με δήλωση κάθε κληρονόμου ενώπιον της αρμόδιας Γραμματείας του Ειρηνοδικείου (βλ άρθρο 1848, παρ. 1 ΑΚ). Αρμόδια Γραμματεία για την δήλωση αποποίησης είναι αυτή του δικαστηρίου της κληρονομίας, δηλαδή του Ειρηνοδικείου στην περιφέρεια του οποίου ο κληρονομούμενος είχε κατά το χρόνο του θανάτου του την κατοικία του και, αν δεν είχε κατοικία, τη διαμονή του, και αν δεν είχε ούτε διαμονή, το ειρηνοδικείο της πρωτεύουσας του Κράτους (Α. 810 Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας).

--Προθεσμία αποποίησης (χωρίς διαθήκη).

Χωρίς διαθήκη, η προθεσμία ξεκινάει από τότε που ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή και το λόγο της και είναι 4μήνες για κληρονόμους- κατοίκους εσωτερικού και ένα έτος για κατοίκους εξωτερικού.

--Προθεσμία αποποίησης (με διαθήκη).

Η προθεσμία για την αποποίηση ξεκινάει μετά την δημοσίευση της διαθήκης.

-Ή ΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΘΕΜΙΏΝ ΑΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΙΝΑΙ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ.

Αυτό συμβάινει διότι αν παρέλθει αυτήη προθεσμια, ο προσωρινός κληρονόμος καθίσταται οριστικός. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο οριστικος κληρονόμος πια ευθύνεται απεριορίστως μέχρι του ύψους της ατομικής του περιουσίας για το παθητικό της κληρονομιάς. Εκπρόθεσμη δήλωση αποποίησης είναι άκυρη, άρα δεν παράγει και έννομες συνέπειες. Τέλος τόσο η αποδοχή όσο και η αποποίηση κληρονομιάς είναι αμετάκλητες.

Σχόλια

Legal Jobs

Legal Jobs
Θέσεις Εργασίας-Υποτροφίες- Μεταπτυχιακά