Απαγόρευση λειτουργίας κεραίας εταιρίας κινητής τηλεφωνίας σε κατοικημένη περιοχή. Τριτενέργεια του δικαιώματος στο περιβάλλον

Δεκτή έκανε το Μονομελές Πρωτοδικείο Πατρών (απόφαση 303/2017) την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων δύο συλλόγων γονέων και κηδεμόνων και περισσότερων από 200 κατοίκων κατά εταιρίας κινητής τηλεφωνίας με την οποία ζητούσαν να
απαγορευθεί η λειτουργία του σταθμού βάσης και των κεραιών της εταιρίας που βρίσκεται σε περιοχή της πόλης των Πατρών.
"Από τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων που εξετάστηκαν ενώπιον του ακροατηρίου του Δικαστηρίου … και όλα τα έγγραφα που οι διάδικοι επικαλούνται και προσκομίζουν, πιθανολογούνται τα εξής: Η καθ' ής δραστηριοποιείται στον τομέα των τηλεπικοινωνιών και στο πλαίσιο ανάπτυξης της δραστηριότητας της εγκατέστησε και έθεσε σε λειτουργία σταθμό βάσης και κεραία κινητής τηλεφωνίας στην ταράτσα τριώροφης οικοδομής επί της οδού ... της περιοχής Ζαρουχλέικα Πατρών, ήτοι σε απόσταση μικρότερη των τριακοσίων (300) μέτρων από … Δημοτικό Σχολείο Πατρών, από το .. Νηπιαγωγείο, καθώς και των κατοικιών των λοιπών αιτούντων. Πρόκειται δε για πυκνοκατοικημένη περιοχή.
Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία δημιουργεί στο ανθρώπινο σώμα δύο είδη πεδίων, ήτοι το ηλεκτρικό και το μαγνητικό και παράγει δύο είδη επιδράσεων και δη τις θερμικές, οι οποίες συνίστανται στην αύξηση της θερμοκρασίας του ανθρώπινου σώματος από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που διέρχεται μέσα του και στις μη θερμικές, οι οποίες είναι και οι πλέον ύπουλες και περισσότερο έντονες, καθότι συνίστανται σε αλλοιώσεις των κυτταρικών λειτουργιών, όπως γλοιώματα και άλλες πιθανές μορφές καρκίνου, ανικανότητα τεκνοποίησης κ.α. Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει της υφιστάμενης επιστημονικής αβεβαιότητας τόσο ως προς τα όρια ασφαλείας και τον βαθμό κινδύνου από την έκθεση στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπουν οι σταθμοί κινητής τηλεφωνίας όσο και ως προς τις συνέπειες που ενδέχεται αυτή να προκαλεί στο περιβάλλον και στον ανθρώπινο οργανισμό, δεν προκύπτει στη συγκεκριμένη περίπτωση ότι διασφαλίζεται η υγεία των προσώπων στην ευρύτερη περιοχή γύρω από τον επίδικο σταθμό και ιδίως εκείνων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, ήτοι μαθητών, ασθενών.
Επιπλέον, οι επιπτώσεις στην υγεία από τις κεραίες βάσης κινητής τηλεφωνίας εξαρτώνται από την απόσταση (σε οριζόντιο σχετικά επίπεδο) του χώρου διαβίωσης από την κεραία, από τον προσανατολισμό της κεραίας, δηλαδή αν εκπέμπει προς την κατεύθυνση του χώρου διαβίωσης, από την ένταση της ακτινοβολίας, όπως μπορεί να μετρηθεί ως μέση τιμή, από την ηλικία του εκτιθέμενου και την κατάσταση της υγείας του και από τη διάρκεια έκθεσης, δηλαδή τις ώρες διαβίωσης ανά ημέρα στο συγκεκριμένο χώρο.
Περαιτέρω, είναι χαρακτηριστικό ότι και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας σε Δελτίο Τύπου του Διεθνούς Γραφείου για την Καρκινική έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, κατέταξε την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία της κινητής τηλεφωνίας στην κατηγορία 2Β των πιθανών καρκινογόνων παραγόντων για τον άνθρωπο, ένεκα ενδείξεων για συσχέτιση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας με μορφές κακοήθους καρκίνου, η οποία αναπτύσσεται ραγδαία και πλήττει συνήθως τον εγκέφαλο.
Σημειωτέον, ότι τα υφιστάμενα στη χώρα μας όρια ασφαλείας ακόμη και αν είναι μειωμένα κατά 30-40% των διεθνών ορίων δεν συνεκτιμούν την υπερισχύουσα του ελληνικού δικαίου Ευρωπαϊκή Αρχή της Προφύλαξης. Σύμφωνα με την αρχή αυτή όπου ανακύπτουν κίνδυνοι σοβαρής ή μη αναστρέψιμης βλάβης, η μη διαθεσιμότητα πλήρους επιστημονικής αβεβαιότητας δεν μπορεί να χρησιμοποιείται σαν λόγος για την αναβολή της λήψης αποδοτικών μέτρων για την πρόληψη της υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Με την ουσία αυτής της αρχής συμβαδίζει και υπερβαίνει την υφιστάμενη νομοθεσία για τα όρια η συνταγματική  αρχή περί προφύλαξης της προσωπικότητας από τοξικούς για τη δημόσια υγεία περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως οι ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες της ασύρματης κινητής τηλεφωνίας και τηλεπικοινωνίας.
Επομένως, η καθ' ής εταιρία, η οποία εγκατέστησε και λειτουργεί την επίδικη εγκατάσταση στην προναφερθείσα τοποθεσία, η οποία ελάχιστα απέχει από σχολεία και τις κατοικίες των αιτούντων, παραβιάζει την αρχή της προφύλαξης, σύμφωνα με την οποία πρέπει να λαμβάνονται μέτρα προφύλαξης όταν υπάρχουν επαρκείς λόγοι να θεωρείται ότι η εγκατάσταση κεραίας κινητής τηλεφωνίας δημιουργεί κινδύνους ανεπανόρθωτης βλάβης στη σωματική και ψυχική υγεία των κατοίκων της περιοχής όπου βρίσκεται η εγκατάσταση, καθώς και στο περιβάλλον, ακόμη και αν δεν μπορεί να αποδειχθεί πλήρως η αιτιώδης σχέση μεταξύ της επίμαχης εγκατάστασης και των επιβλαβών συνεπειών από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπει.
Εξάλλου, ανεξαρτήτως του ζητήματος της νομιμότητας ή μη της αδειοδότησης του εν λόγω σταθμού, η καθ' ής παραβιάζοντας την αρχή της προφύλαξης, πλήττει το αγαθό της υγείας των αιτούντων, καθώς και περιβαλλοντικά αγαθά, στα οποία ανήκουν κατά μεγάλο μέρος τα κοινά και κοινόχρηστα πράγματα, των οποίων η χρήση και οι από αυτά ωφέλειες αφορούν άμεσα τη ζωή και την υγεία του ανθρώπου και συνιστούν βασικά στοιχεία για την εξασφάλιση της ποιότητας ζωής. Τα ανωτέρω αγαθά και ειδικότερα η ιδιωτικού δικαίου έκφανση του συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος στο περιβάλλον (άρθρο 24 ισχύοντος Συντάγματος), όπως αυτό έμμεσα τριτενεργεί μέσω της 57 και 966 επ. ΑΚ (βλ. Βαθρακοκοίλη, άρθρο 57, αρ. 11, υποσημ. 19), δεν αποτελούν αυτοτελή δικαιώματα, αλλά επί μέρους εκδηλώσεις του ενιαίου δικαιώματος της προσωπικότητας κάθε ανθρώπου, κατά τρόπο ώστε η προσβολή των αγαθών αυτών να συνεπάγεται και προσβολή του δικαιώματος της προσωπικότητας των αιτούντων.
Σημειωτέον, ότι η μη λειτουργία της επίδικης κεραίας δεν παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας, αφού δεν οδηγεί σε πλήρη στέρηση της οικονομικής ελευθερίας της καθ' ής εταιρίας. Επειδή, λοιπόν, η σωματική και ψυχική υγεία αποτελεί το υπέρτατο προστατευόμενο αγαθό της προσωπικότητας του ατόμου (ΕφΠατρ 182/2001 ΑχαικήΝομ 2002. 26), πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή και ως ουσιαστικά βάσιμη και να απαγορευτεί στην καθ' ής εταιρία να λειτουργεί τον σταθμό βάσης και τις κεραίες  κινητής τηλεφωνίας που  έχει εγκαταστήσει επί της οδού ... της περιοχής Ζαρουχλέικα Πατρών, με την απειλή σε βάρος της καθ' ής για κάθε ημέρα λειτουργίας (εκπομπής) της ανωτέρω εγκατάστασης, χρηματικής ποινής πέντε χιλιάδων εννιακοσίων (5.900,00) ευρώ".
(Δικαστής Ευγενία Τσέττα, Πρόεδρος Πρωτοδικών, για τους αιτούντες παραστάθηκαν οι δικηγόροι Π.Ρηγάτος και Β.Γαλανόπουλος)

Σχόλια