Διεπιστημονικό Συνέδριο διοργανώνεται την Παρασκευή 14 Μαρτίου και Σάββατο 15 Μαρτίου 2014 στην Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων στο Εφετείο Αθηνών, Δέγλερη 2 & Λεωφόρος Αλεξάνδρας με θέμα: Ιατρική Ευθύνη και Βιοηθική ΙΙ - Σύγχρονες προσεγγίσεις και προοπτικές του μέλλοντος. Πρόεδρος Συνεδρίου: Μαρία Κανελλοπούλου-Μπότη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιόνιο
Πανεπιστήμιο. Επιστημονικοί Υπεύθυνοι Συνεδρίου: Μαρία Κανελλοπούλου-Μπότη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιόνιο
Πανεπιστήμιο, Φερενίκη Παναγοπούλου – Κουτνατζή, Δρ Ν, Ειδική Επιστήμων ΑΠΔΠΧ
με τη συνεργασία της E-THEMIS.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Παρασκευή, 14 Μαρτίου 2014
14:30 - 15:30, Εγγραφές
15:30 - 15:45, Χαιρετισμοί
15:45 - 16:00, Κωνσταντίνος Χριστοδούλου, Παρουσίαση του τόμου Ιατρική Ευθύνη και Βιοηθική (Πρακτικά Συνεδρίου 2013), Μαρία Κανελλοπούλου-Μπότη, Φερενίκη Παναγοπούλου-Κουτνατζή (επιμ.)
Αστική ιατρική ευθύνη
16:00 - 17:15, Πρόεδρος: Aπόστολος Γεωργιάδης
• Βασίλειος Ταρλατζής, Eπιπλοκή ιατρικής πράξης - θεραπευτικός κίνδυνος - ιατρικό σφάλμα - lege artis ιατρική πράξη: Χρήσιμες ιατρικές έννοιες για τους εφαρμοστές του δικαίου
• Δήμητρα Παπαδοπούλου-Κλαμαρή, Η έννοια της ιατρικής ομάδας
• Πηνελόπη Αγαλλοπούλου, Ο ρόλος των οικείων κατά τη λήψη αποφάσεων για το τέλος της ζωής ενός νοσηλευόμενου ασθενούς
• Κωνσταντίνος Χριστοδούλου, Το ζήτημα της αρχής της ζωής από πλευράς μεθοδολογίας του δικαίου
• Ιωάννης Παπακωνσταντίνου, Ζητήματα ασφάλισης για ιατρική αμέλεια
Βιοηθικές προσεγγίσεις
17:15 – 18:30, Πρόεδρος: Μυρτώ Δραγώνα-Μονάχου
• Ανδρέας Καραμπίνης, Τέλος ζωής στην εντατική: Βιοηθικοί και νομικοί προβληματισμοί
• Ευάγγελος Πρωτοπαπαδάκης, Ιατρικό καθήκον και εξαπάτηση του ασθενούς: Οι θεραπείες placebo
• Ελένη Καλοκαιρινού, Η αναπαραγωγική αυτονομία και η ηθική ευθύνη: Σκέψεις για τις τεχνικές της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
• Φερενίκη Παναγοπούλου-Κουτνατζή, Δικαίωμα γνώσεως του δότη γεννητικού υλικού
• Χριστίνα Ακριβοπούλου, Μαρία Ασπρούδη, Νομικά και ηθικά διλήμματα στις στειρώσεις
18:30 – 18:45 Διάλειμμα
Debate: Συστήματα αστικής ιατρικής ευθύνης: ευθύνη από πταίσμα ή αντικειμενική ιατρική ευθύνη;
18:45 – 19:15, Πρόεδρος: Iωάννης Καράκωστας
• Μάρω Καψιώτη-Φεργάδη, Συστήματα No-Fault ιατρικής ευθύνης: η λύση στο πρόβλημα
• Μαρία Κανελλοπούλου-Μπότη, Νο-Fault συστήματα ιατρικής ευθύνης: η ενδυνάμωση μιας εγγενούς συστηματικής αδικίας
Ποινική ιατρική ευθύνη
19:15 - 20:30, Πρόεδρος: Λεωνίδας Κοτσαλής
• Ελισάβετ Συμεωνίδου-Καστανίδου, Iατρική ποινική ευθύνη από αμέλεια
• Mαρία Καϊάφα-Γκμπάντι, Ποινική ιατρική ευθύνη από αμέλεια σε πεδία κατανομής αρμοδιοτήτων
• Αθανάσιος Πλεύρης, Τα δικαιώματα του ασθενούς στις κλινικές δοκιμές φαρμάκων, ειδικώς στην έρευνα με σκευάσματα placebo
• Ευτύχης Φυτράκης, Iατρικό σφάλμα και ποινική ευθύνη του ψυχιάτρου
• Δημήτριος Αναστασόπουλος, Ζητήματα απόδειξης στην ιατρική ποινική ευθύνη
Σάββατο, 15 Μαρτίου 2014
Γενικά Ζητήματα Βιοηθικής
9:45 – 11:00, Πρόεδρος: Λάμπρος Κοτσίρης
• Γιώργος Παπαντωνίου, Οι γνώμες της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου (λύσεις και αναζητήσεις)
• Πόπη Καλαμπούκα-Γιαννοπούλου, Τα δικαιώματα των ασθενών στην παροχή διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης
• Θεόδωρος Τροκάνας, Διαμεσολάβηση και Βιοηθική
• Νίκος Κούτρας, Η Επιτροπή Βιοηθικής του Συμβουλίου της Ευρώπης: πλαίσιο λειτουργίας, τάσεις και προβληματισμοί
Παρέμβαση: Αθανάσιος Παναγιώτου, Αναφορά ιατρικών σφαλμάτων και ασφάλεια ασθενών
Ηθικοδεοντολογικές και θεολογικές προσεγγίσεις
11:00 - 12:00, Πρόεδρος: Γεωργία Ξανθάκη-Καράμανου
• Αρχιμανδρίτης Μακάριος Γρινιεζάκης, Προβληματισμοί της Θεολογίας για τα σύγχρονα βιοηθικά διλήμματα
• Γεώργιος Στείρης, Θέματα ιατρικής ηθικής και δεοντολογίας στην Αναγέννηση
• Γεράσιμος Ρηγάτος, Καθοδηγούμενη αυτοκτονία-ευθανασία στους Βρυκόλακες του Ερρίκου Ίψεν
• Ελένη Βουλιγέα, Μαρία Σιταρά, Η ιατρική και ο αρχαίος ελληνικός κόσμος
12:00 - 12:15 Διάλειμμα
Νομικές ενώσεις του ιδίου φύλου
12:15 - 13:15, Πρόεδρος: Tζούλια Ηλιοπούλου-Στράγγα
• Θεοφανώ Παπαζήση, Nομοθετικές ρυθμίσεις της διεμφυλικότητας
• Σπύρος Βλαχόπουλος, Η προβληματική των νομικών ενώσεων προσώπων του ιδίου φύλου
• Τάνια Κυριάκου, Προς μία νέα μορφή οικογένειας
• Κωνσταντίνα Ροΐδη, Εναλλακτικές μορφές οικογενειακής αποκατάστασης παιδιών (υιοθεσία-αναδοχή) από ομόφυλα ζευγάρια ή ομοφυλόφιλα άτομα
Γενικά Ζητήματα Βιοηθικής
13:15 – 14:15, Πρόεδρος: Ευγενία Αλεξανδροπούλου-Αιγυπτιάδου
• Ισμήνη Κριάρη, Η έκθεση της UNESCO σχετικά με τα δικαιώματα ευπαθών ομάδων
• Ελένη Γιαμαρέλλου, Το τέλος των Αντιβιοτικών; Μία προσωπική Ιατρική Ευθύνη
• Μαρία Γεωργίου-Θεοδωροπούλου, Προβλήματα και περιορισμοί στην ανάλυση του DNA για ιατροδικαστικούς σκοπούς
• Δημήτρης Ζωγραφόπουλος, Ζητήματα βιοηθικής στο σύγχρονο εργατικό δίκαιο
14:15 - 14:45 Διάλειμμα
Η πληροφορία στην υγεία - Προσωπικά δεδομένα
14:45 – 15:45, Πρόεδρος: Γιώργος Μπώκος
• Ευγενία Αλεξανδροπούλου-Αιγυπτιάδου, Προσωπικά δεδομένα και ιατρική έρευνα
• Ελιζαμπέτα Μίκα, Οικονομικός και κλινικός έλεγχος των ιδιωτών παρόχων υπηρεσιών υγείας από ιδιωτικές ελεγκτικές εταιρίες για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, φάκελος ασθενούς, υπεύθυνος επεξεργασίας
• Ανεστάκης Δοξάκης, Δημήτρης Γούλας, Δωρεά οργάνων σώματος για ερευνητικούς σκοπούς: Η σύσταση και λειτουργία της Πανελλήνιας Βιοτράπεζας Νευρολογικών Νοσημάτων
• Στέλλα Βαζαίου, Πέτρος Κωσταγιόλας, Γιώργος Αλεξιάς, Ο ρόλος της πληροφοριακής συμπεριφοράς ιατρών και ασθενών στη λήψη ιατρικών αποφάσεων
Η συναίνεση του ασθενούς
15:45 – 16:45, Πρόεδρος: Κωνσταντίνος Χριστοδούλου
• Μαρία Κανελλοπούλου-Μπότη, Η αποτυχία της ενημερωμένης συναίνεσης στην ελληνική νομολογία
• Ανδρέας Αγάθος, Η επικοινωνία και η πληροφορημένη συναίνεση του ασθενούς στην καρδιοχειρουργική
• Αμαλία Γιαννοπούλου, Κλινικές μελέτες στην ψυχιατρική: πληροφορημένη συναίνεση και οι συνέπειες στο ερευνητικό προϊόν
• Όλγα Κουρή-Καλλέργη, Επικοινωνία και πληροφορημένη συναίνεση στον προγεννητικό έλεγχο
Ειδικά Ζητήματα Βιοηθικής
16:45 - 17:45, Πρόεδρος: Κατερίνα Φουντεδάκη
• Αλεξάνδρα Βάρκα-Αδάμη, Καινοτομίες του Ν 3984/2011 για τη δωρεά οργάνων και μεταγενέστερες παλινδρομήσεις
• Κωνσταντίνος Δέλτας, Σύγχρονες Βιοτράπεζες και προαγωγή της έρευνας μέσω της ανταλλαγής βιολογικού υλικού και ιατρικών αρχείων: Βιοηθικές προεκτάσεις
• Αναστάσιος Καντιάνης, Ποινικές όψεις της μετάβασης από το θεραπευτικό στον παρηγορικό στόχο σε ασθενείς ανιάτων χρόνιων θανατηφόρων νόσων
• Εμμανουήλ Λασκαρίδης, Τηλεϊατρική και αστική ευθύνη
17:45 - 18:00 Διάλειμμα
18:00 - 19:00, Πρόεδρος: Ισμήνη Κριάρη
• Στέφανος Μανταγός, Ηθικά διλήμματα στη νεογνολογία
• Αθανάσιος Παπαβασιλείου, Ηθική Φιλοσοφία και νέα Ιατρική: Γεφυρώνοντας το χάσμα
• Χρήστος Τσόπελας, Ηθικά διλήμματα στην καθημερινή άσκηση της ψυχιατρικής
• Μαρία Βασιλειάδου, Νευροηθική, αξιολογικός έλεγχος και ψυχική υγεία
19:00 - 19:15 Συμπεράσματα του συνεδρίου
14:30 - 15:30, Εγγραφές
15:30 - 15:45, Χαιρετισμοί
15:45 - 16:00, Κωνσταντίνος Χριστοδούλου, Παρουσίαση του τόμου Ιατρική Ευθύνη και Βιοηθική (Πρακτικά Συνεδρίου 2013), Μαρία Κανελλοπούλου-Μπότη, Φερενίκη Παναγοπούλου-Κουτνατζή (επιμ.)
Αστική ιατρική ευθύνη
16:00 - 17:15, Πρόεδρος: Aπόστολος Γεωργιάδης
• Βασίλειος Ταρλατζής, Eπιπλοκή ιατρικής πράξης - θεραπευτικός κίνδυνος - ιατρικό σφάλμα - lege artis ιατρική πράξη: Χρήσιμες ιατρικές έννοιες για τους εφαρμοστές του δικαίου
• Δήμητρα Παπαδοπούλου-Κλαμαρή, Η έννοια της ιατρικής ομάδας
• Πηνελόπη Αγαλλοπούλου, Ο ρόλος των οικείων κατά τη λήψη αποφάσεων για το τέλος της ζωής ενός νοσηλευόμενου ασθενούς
• Κωνσταντίνος Χριστοδούλου, Το ζήτημα της αρχής της ζωής από πλευράς μεθοδολογίας του δικαίου
• Ιωάννης Παπακωνσταντίνου, Ζητήματα ασφάλισης για ιατρική αμέλεια
Βιοηθικές προσεγγίσεις
17:15 – 18:30, Πρόεδρος: Μυρτώ Δραγώνα-Μονάχου
• Ανδρέας Καραμπίνης, Τέλος ζωής στην εντατική: Βιοηθικοί και νομικοί προβληματισμοί
• Ευάγγελος Πρωτοπαπαδάκης, Ιατρικό καθήκον και εξαπάτηση του ασθενούς: Οι θεραπείες placebo
• Ελένη Καλοκαιρινού, Η αναπαραγωγική αυτονομία και η ηθική ευθύνη: Σκέψεις για τις τεχνικές της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
• Φερενίκη Παναγοπούλου-Κουτνατζή, Δικαίωμα γνώσεως του δότη γεννητικού υλικού
• Χριστίνα Ακριβοπούλου, Μαρία Ασπρούδη, Νομικά και ηθικά διλήμματα στις στειρώσεις
18:30 – 18:45 Διάλειμμα
Debate: Συστήματα αστικής ιατρικής ευθύνης: ευθύνη από πταίσμα ή αντικειμενική ιατρική ευθύνη;
18:45 – 19:15, Πρόεδρος: Iωάννης Καράκωστας
• Μάρω Καψιώτη-Φεργάδη, Συστήματα No-Fault ιατρικής ευθύνης: η λύση στο πρόβλημα
• Μαρία Κανελλοπούλου-Μπότη, Νο-Fault συστήματα ιατρικής ευθύνης: η ενδυνάμωση μιας εγγενούς συστηματικής αδικίας
Ποινική ιατρική ευθύνη
19:15 - 20:30, Πρόεδρος: Λεωνίδας Κοτσαλής
• Ελισάβετ Συμεωνίδου-Καστανίδου, Iατρική ποινική ευθύνη από αμέλεια
• Mαρία Καϊάφα-Γκμπάντι, Ποινική ιατρική ευθύνη από αμέλεια σε πεδία κατανομής αρμοδιοτήτων
• Αθανάσιος Πλεύρης, Τα δικαιώματα του ασθενούς στις κλινικές δοκιμές φαρμάκων, ειδικώς στην έρευνα με σκευάσματα placebo
• Ευτύχης Φυτράκης, Iατρικό σφάλμα και ποινική ευθύνη του ψυχιάτρου
• Δημήτριος Αναστασόπουλος, Ζητήματα απόδειξης στην ιατρική ποινική ευθύνη
Σάββατο, 15 Μαρτίου 2014
Γενικά Ζητήματα Βιοηθικής
9:45 – 11:00, Πρόεδρος: Λάμπρος Κοτσίρης
• Γιώργος Παπαντωνίου, Οι γνώμες της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου (λύσεις και αναζητήσεις)
• Πόπη Καλαμπούκα-Γιαννοπούλου, Τα δικαιώματα των ασθενών στην παροχή διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης
• Θεόδωρος Τροκάνας, Διαμεσολάβηση και Βιοηθική
• Νίκος Κούτρας, Η Επιτροπή Βιοηθικής του Συμβουλίου της Ευρώπης: πλαίσιο λειτουργίας, τάσεις και προβληματισμοί
Παρέμβαση: Αθανάσιος Παναγιώτου, Αναφορά ιατρικών σφαλμάτων και ασφάλεια ασθενών
Ηθικοδεοντολογικές και θεολογικές προσεγγίσεις
11:00 - 12:00, Πρόεδρος: Γεωργία Ξανθάκη-Καράμανου
• Αρχιμανδρίτης Μακάριος Γρινιεζάκης, Προβληματισμοί της Θεολογίας για τα σύγχρονα βιοηθικά διλήμματα
• Γεώργιος Στείρης, Θέματα ιατρικής ηθικής και δεοντολογίας στην Αναγέννηση
• Γεράσιμος Ρηγάτος, Καθοδηγούμενη αυτοκτονία-ευθανασία στους Βρυκόλακες του Ερρίκου Ίψεν
• Ελένη Βουλιγέα, Μαρία Σιταρά, Η ιατρική και ο αρχαίος ελληνικός κόσμος
12:00 - 12:15 Διάλειμμα
Νομικές ενώσεις του ιδίου φύλου
12:15 - 13:15, Πρόεδρος: Tζούλια Ηλιοπούλου-Στράγγα
• Θεοφανώ Παπαζήση, Nομοθετικές ρυθμίσεις της διεμφυλικότητας
• Σπύρος Βλαχόπουλος, Η προβληματική των νομικών ενώσεων προσώπων του ιδίου φύλου
• Τάνια Κυριάκου, Προς μία νέα μορφή οικογένειας
• Κωνσταντίνα Ροΐδη, Εναλλακτικές μορφές οικογενειακής αποκατάστασης παιδιών (υιοθεσία-αναδοχή) από ομόφυλα ζευγάρια ή ομοφυλόφιλα άτομα
Γενικά Ζητήματα Βιοηθικής
13:15 – 14:15, Πρόεδρος: Ευγενία Αλεξανδροπούλου-Αιγυπτιάδου
• Ισμήνη Κριάρη, Η έκθεση της UNESCO σχετικά με τα δικαιώματα ευπαθών ομάδων
• Ελένη Γιαμαρέλλου, Το τέλος των Αντιβιοτικών; Μία προσωπική Ιατρική Ευθύνη
• Μαρία Γεωργίου-Θεοδωροπούλου, Προβλήματα και περιορισμοί στην ανάλυση του DNA για ιατροδικαστικούς σκοπούς
• Δημήτρης Ζωγραφόπουλος, Ζητήματα βιοηθικής στο σύγχρονο εργατικό δίκαιο
14:15 - 14:45 Διάλειμμα
Η πληροφορία στην υγεία - Προσωπικά δεδομένα
14:45 – 15:45, Πρόεδρος: Γιώργος Μπώκος
• Ευγενία Αλεξανδροπούλου-Αιγυπτιάδου, Προσωπικά δεδομένα και ιατρική έρευνα
• Ελιζαμπέτα Μίκα, Οικονομικός και κλινικός έλεγχος των ιδιωτών παρόχων υπηρεσιών υγείας από ιδιωτικές ελεγκτικές εταιρίες για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, φάκελος ασθενούς, υπεύθυνος επεξεργασίας
• Ανεστάκης Δοξάκης, Δημήτρης Γούλας, Δωρεά οργάνων σώματος για ερευνητικούς σκοπούς: Η σύσταση και λειτουργία της Πανελλήνιας Βιοτράπεζας Νευρολογικών Νοσημάτων
• Στέλλα Βαζαίου, Πέτρος Κωσταγιόλας, Γιώργος Αλεξιάς, Ο ρόλος της πληροφοριακής συμπεριφοράς ιατρών και ασθενών στη λήψη ιατρικών αποφάσεων
Η συναίνεση του ασθενούς
15:45 – 16:45, Πρόεδρος: Κωνσταντίνος Χριστοδούλου
• Μαρία Κανελλοπούλου-Μπότη, Η αποτυχία της ενημερωμένης συναίνεσης στην ελληνική νομολογία
• Ανδρέας Αγάθος, Η επικοινωνία και η πληροφορημένη συναίνεση του ασθενούς στην καρδιοχειρουργική
• Αμαλία Γιαννοπούλου, Κλινικές μελέτες στην ψυχιατρική: πληροφορημένη συναίνεση και οι συνέπειες στο ερευνητικό προϊόν
• Όλγα Κουρή-Καλλέργη, Επικοινωνία και πληροφορημένη συναίνεση στον προγεννητικό έλεγχο
Ειδικά Ζητήματα Βιοηθικής
16:45 - 17:45, Πρόεδρος: Κατερίνα Φουντεδάκη
• Αλεξάνδρα Βάρκα-Αδάμη, Καινοτομίες του Ν 3984/2011 για τη δωρεά οργάνων και μεταγενέστερες παλινδρομήσεις
• Κωνσταντίνος Δέλτας, Σύγχρονες Βιοτράπεζες και προαγωγή της έρευνας μέσω της ανταλλαγής βιολογικού υλικού και ιατρικών αρχείων: Βιοηθικές προεκτάσεις
• Αναστάσιος Καντιάνης, Ποινικές όψεις της μετάβασης από το θεραπευτικό στον παρηγορικό στόχο σε ασθενείς ανιάτων χρόνιων θανατηφόρων νόσων
• Εμμανουήλ Λασκαρίδης, Τηλεϊατρική και αστική ευθύνη
17:45 - 18:00 Διάλειμμα
18:00 - 19:00, Πρόεδρος: Ισμήνη Κριάρη
• Στέφανος Μανταγός, Ηθικά διλήμματα στη νεογνολογία
• Αθανάσιος Παπαβασιλείου, Ηθική Φιλοσοφία και νέα Ιατρική: Γεφυρώνοντας το χάσμα
• Χρήστος Τσόπελας, Ηθικά διλήμματα στην καθημερινή άσκηση της ψυχιατρικής
• Μαρία Βασιλειάδου, Νευροηθική, αξιολογικός έλεγχος και ψυχική υγεία
19:00 - 19:15 Συμπεράσματα του συνεδρίου
Σχόλια