Της Ζωής Σπυροπούλου, Δικηγόρου
Από το φθινόπωρο του 2025 εισάγεται ουσιώδης μεταβολή στο θεσμικό και διοικητικό πλαίσιο που διέπει τη δημοσίευση και καταχώριση διαθηκών στην Ελλάδα, μέσω της λειτουργίας του νέου ηλεκτρονικού Μητρώου Διαθηκών. Η διαδικασία ψηφιοποιείται πλήρως, με στόχο την επιτάχυνση, την ασφάλεια των δεδομένων και την ενοποίηση των σχετικών πληροφοριών σε κεντρικό πληροφοριακό σύστημα.
Ηλεκτρονική δημοσίευση διαθηκών
Οι συμβολαιογράφοι, μόλις λάβουν γνώση του θανάτου προσώπου και της ύπαρξης διαθήκης στην κατοχή τους, προβαίνουν πλέον στη δημοσίευσή της αποκλειστικά μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Μητρώου, χωρίς την ανάγκη φυσικής κατάθεσης εγγράφων ή προηγούμενων χρονοβόρων διοικητικών ενεργειών.
Αντίστοιχα, σε περίπτωση ανεύρεσης ιδιόγραφης διαθήκης από τρίτο πρόσωπο, αυτή παραδίδεται σε συμβολαιογράφο, ο οποίος αναλαμβάνει τη σχετική διαδικασία δημοσίευσης και καταχώρισης στο Μητρώο.
Διαθήκες που βρίσκονται στο εξωτερικό
Για διαθήκες που φυλάσσονται σε ελληνικές προξενικές αρχές, ακολουθείται ενιαία διαδικασία. Το αρμόδιο προξενείο συντάσσει το σχετικό πρακτικό και το διαβιβάζει ηλεκτρονικά στο Μητρώο Διαθηκών, διασφαλίζοντας ότι όλες οι πράξεις συγκεντρώνονται σε ένα ενιαίο και κεντρικά ελεγχόμενο ηλεκτρονικό αρχείο, προσβάσιμο αποκλειστικά από εξουσιοδοτημένους φορείς.
Μείωση γραφειοκρατίας και ενίσχυση της διαφάνειας
Στο νέο σύστημα καταχωρίζονται υποχρεωτικά όλες οι διαθήκες που:
- συντάσσονται ενώπιον συμβολαιογράφων,
- κατατίθενται ή
- φυλάσσονται από συμβολαιογράφους ή προξενικές αρχές.
Με τοντρόπο αυτό:
- καταργούνται οι πολλαπλές και αποσπασματικές αναζητήσεις μεταξύ διαφορετικών υπηρεσιών,
- περιορίζεται η αβεβαιότητα ως προς την ύπαρξη ή μη διαθήκης,
- εξασφαλίζεται η συγκέντρωση των πληροφοριών σε ενιαία, ασφαλή ψηφιακή βάση δεδομένων.
Απόρρητο και προστασία των αδημοσίευτων διαθηκών
Οι αδημοσίευτες διαθήκες παραμένουν απολύτως απόρρητες. Η πρόσβαση σε πληροφορία περί ύπαρξής τους επιτρέπεται μόνο μετά την προσκόμιση ληξιαρχικής πράξης θανάτου. Η παραβίαση του απορρήτου συνιστά σοβαρό πειθαρχικό παράπτωμα και επισύρει αυστηρές κυρώσεις, στοιχείο που ενισχύει την αξιοπιστία και την ασφάλεια του νέου συστήματος.
Χρονική εφαρμογή του νέου πλαισίου
Το νέο καθεστώς εφαρμόζεται ως εξής:
- Για θανάτους που επέρχονται μετά την 1η Νοεμβρίου 2025, η δημοσίευση των διαθηκών πραγματοποιείται αποκλειστικά μέσω του Μητρώου Διαθηκών.
- Για θανάτους που έχουν επέλθει πριν από την ημερομηνία αυτή, εξακολουθεί να εφαρμόζεται η μέχρι σήμερα ισχύουσα διαδικασία μέσω των Πρωτοδικείων.
Συμπερασματικά
Η εισαγωγή του Μητρώου Διαθηκών συνιστά ουσιαστικό εκσυγχρονισμό μιας διαδικασίας με μακρά διοικητική παράδοση. Τονέο πλαίσιο:
- απλοποιεί και επιταχύνει τις διαδικασίες,
- μειώνει τη διοικητική επιβάρυνση,
- ενισχύει την προστασία των προσωπικών δεδομένων,
- και βελτιώνει τη λειτουργικότητα τόσο για τους πολίτες όσο και για τους επαγγελματίες του χώρου.
Σχόλια