Με το άρθρο 46 του Νόμου 5197/2025 (ΦΕΚ Α 76/16.5.2025) τροποποιείται το άρθρο 1458 του Αστικού Κώδικα για την Παρένθετη Μητρότητα.
Άρθρο 1458
Η μεταφορά στο σώμα άλλης γυναίκας γονιμοποιημένων ωαρίων, ξένων προς την ιδία, και η κυοφορία από αυτήν επιτρέπεται με δικαστική άδεια που παρέχεται πριν από τη μεταφορά, εφόσον υπάρχει έγγραφη και χωρίς αντάλλαγμα συμφωνία των προσώπων που επιδιώκουν να αποκτήσουν τέκνο και της γυναίκας που θα κυοφορήσει, καθώς και του συζύγου της, αν αυτή είναι έγγαμη. Η δικαστική άδεια παρέχεται ύστερα από αίτηση της γυναίκας που επιθυμεί να αποκτήσει τέκνο, εφόσον αποδεικνύεται ότι αυτή είναι ιατρικώς αδύνατο να κυοφορήσει και ότι η γυναίκα που προσφέρεται να κυοφορήσει είναι, εν όψει της κατάστασης της υγείας της, κατάλληλη για κυοφορία. Δεν συνιστά ιατρική αδυναμία κυοφορίας κατά την έννοια του παρόντος η αδυναμία κυοφορίας λόγω φύλου. Η δικαστική άδεια ισχύει μόλις η δικαστική απόφαση που την παρέχει καταστεί αμετάκλητη.
Περαιτέρω, το άρθρο όγδοο του ν. 3089/2002 (Α’ 327), περί προϋποθέσεων εφαρμογής των άρθρων 1458 και 1464 του Αστικού Κώδικα, αντικαθίσταται ως εξής:
Άρθρο όγδοο
Τα άρθρα 1458 και 1464 του Αστικού Κώδικα εφαρμόζονται μόνο στην περίπτωση που η αιτούσα και η κυοφόρος γυναίκα έχουν την κατοικία τους στην Ελλάδα.
Η παραπάνω διάταξη δεν εφαρμόζεται σε υποθέσεις που έχουν εκδικαστεί και δεν έχει εκδοθεί αμετάκλητη απόφαση, μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος.
Αιτιολογική έκθεση του άρθρου 48
Με την αξιολογούμενη ρύθμιση, τροποποιείται το άρθρο 1458 του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984, Α΄ 164), περί ιατρικής υποβοήθησης στην ανθρώπινη αναπαραγωγή και μεταφοράς στο σώμα άλλης γυναίκας γονιμοποιημένων ωαρίων, με την προσθήκη τρίτου και τέταρτου εδαφίου. Σύμφωνα με το προστιθέμενο τρίτο εδάφιο δεν συνιστά ιατρική αδυναμία κυοφορίας, κατά την έννοια του άρθρου 1458, η αδυναμία κυοφορίας λόγω φύλου. Περαιτέρω, σύμφωνα με το προστιθέμενο τέταρτο εδάφιο, η δικαστική άδεια ισχύει μόλις η δικαστική απόφαση που την παρέχει καταστεί αμετάκλητη. Παρένθετη μητρότητα καλείται, σύμφωνα με την παρ. 9 του άρθρου 3 του ν. 3305/2005 (Α’ 17), η μέθοδος τεχνητής αναπαραγωγής, κατά την οποία μια γυναίκα κυοφορεί και γεννά ύστερα από εξωσωματική γονιμοποίηση και μεταφορά γονιμοποιημένων ωαρίων, με χρήση ωαρίου ξένου προς την ίδια, για λογαριασμό άλλης γυναίκας, η οποία επιθυμεί να αποκτήσει παιδί και αδυνατεί να κυοφορήσει για ιατρικούς λόγους. Κατ’ αποτέλεσμα, η παρένθετη δεν καθίσταται μητέρα, ενώ η γυναίκα που έχει υπέρ της την άδεια, χωρίς να γεννά, γίνεται μητέρα. Η άδεια για την παρένθετη μητρότητα δίδεται μετά από αίτηση ενώπιον του πολυμελούς πρωτοδικείου, η οποία εκδικάζεται κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρα 1458 Α.Κ., 799 Κ.Πολ.Δ.). Η δικαστική απόφαση που δέχεται ή απορρίπτει την εν λόγω άδεια είναι άμεσα εκτελεστή. Στη νομολογία έχει παλαιότερα σημειωθεί περίπτωση μοναχικού άνδρα, για τον οποίο, ενώ παρασχέθηκε δικαστική άδεια για παρένθετη μητρότητα που εκτελέστηκε αμέσως και εμφυτεύτηκε το έμβρυο, εντούτοις η σχετική απόφαση ανακλήθηκε, κατόπιν άσκησης έφεσης από τον αρμόδιο εισαγγελέα. Ως αποτέλεσμα της ανάκλησης της άδειας, το γεννηθέν εν τω μεταξύ τέκνο βρέθηκε αίφνης εν κενώ, χωρίς μητέρα - διότι η γυναίκα που είχε την άδεια δεν απέκτησε μητρότητα, η δε παρένθετη έγινε μητέρα χωρίς να το θέλει - και χωρίς πατέρα, διότι δεν τελούσε σε γάμο. Για λόγους ομοιομορφίας και ασφάλειας του δικαίου, καθώς επίσης για λόγους αποτροπής τυχόν διαφορετικών αποφάσεων από τα δικαστήρια της Χώρας, και για να αποφευχθεί τυχόν εκκρεμότητα στην προσωπική κατάσταση των τέκνων, ακολουθώντας την υφιστάμενη ρύθμιση που προβλέπεται για κρίσιμα θέματα προσωπικής κατάστασης του ατόμου (προσβολή πατρότητας, γάμος, αφάνεια), προτείνεται η τροποποίηση του άρθρου 1458 του Α.Κ., με την προσθήκη τρίτου εδαφίου. Περαιτέρω, με την παρ. 2, επαναφέρεται η προϋπόθεση της κατοικίας της αιτούσας και της κυοφόρου γυναίκας στην Ελλάδα για την εφαρμογή των άρθρων 1458 και 1464 του Α.Κ., καθώς η δυνατότητα εφαρμογής των ανωτέρω διατάξεων, εφόσον υφίσταται απλώς προσωρινή διαμονή στην Ελλάδα, όπως είχε θεσπιστεί με το άρθρο 17 του ν. 4272/2014 (Α’ 145), κρίνεται ότι εγκυμονεί κινδύνους καταστρατήγησης των προϋποθέσεων προσφυγής στην παρένθετη μητρότητα.
(photo freepik.com)
Σχόλια