Φορολογικό Απόρρητο: Υφίσταται κατ' ουσίαν;


Γράφει η Ευφροσύνη Στεργιοπούλου, ασκ.Δικηγόρος
Στο πλαίσιο της συνεργασίας του φορολογουμένου με τη φορολογική Αρχή, ο φορολογούμενος υποχρεούται να αποκαλύπτει στα φορολογικά όργανα περιστατικά της οικονομικής του δραστηριότητας, τα οποία δεν σχετίζονται μόνο με τις οικονομικές – επαγγελματικές του σχέσεις καά τη στενή έννοια, αλλά και με τις προσωπικές του σχέσεις. Για το λόγο αυτό η Πολιτεία εγγυάται στον φορολογούμενο την προστασία και μη χρησιμοποίηση των δεδομένων του για σκοπούς άλλους πέραν του προσδιορισμού της φορολογητέας ύλης και της επιβολής ανάλογου φόρου.
Η καθιέρωση του απορρήτου των φορολογικών στοιχείων αποβλέπει προεχόντως στην εδραίωση της πεποίθησης μεταξύ των φορολογουμένων ότι τα φορολογικά τους στοιχεία δεν θα διαρρεύσουν, οικοδομώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο αφενός σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ φορολογουμένων και φορολογικής αρχής, εξυπηρετούν αφετέρου την προστασία του δημοσίου συμφέροντος, αφού οι φορολογούμενοι εντός του κλίματος εμπιστοσύνης δηλώνουν ευχερέστερα στη διοίκηση χρήσιμες πληροφορίες για την ανίχνευση και εξακρίβωση της φορολογητέας ύλης.
Η προστασία του φορολογικού απορρήτου καθιερώνεται τόσο σε συνταγματικό όσο και σε υπερνομοθετικό επίπεδο : άρθρα 9 Α, 25 Συντάγματος καθώς και άρθρο 8 ΕΣΔΑ αλλά και στο άρθρο 8 Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Στόχος των διατάξεων είναι να αποφευχθεί κάθε ενέργεια που άμεσα ή έμμεσα στοχεύει στην περιέλευση πληροφοριών των φορολουγένων- πληροφορίες που δεν σχετίζονται μόνο με τον στενό κύκλο των φορολογικών του υποχρεώσεων αλλά και με θέματα που αφορούν είτε επαγγελματικά μυστικά είτε ζητήματα προσωπικού ή οικογενειακού χαρακτήρα- σε τρίτα πρόσωπα μη εξομοιούμενα από το νόμο προς αυτούς τους φορολογουμένους.
Ο ΚΦΔ ( ά. 17 Ν.4174/2013) ναι μεν ορίζει τα πρόσωπα που υπόκεινται στην υποχρέωση τήρησης του φορολικού απορρήτου, δεν κάνει όμως, καθόλου ενδεικτική αναφορά για το ποια στοιχεία εμπίπτουν και καταλαμβάνονται από το απόρρητο, παρά μόνο κάνει λόγο για «όλα τα στοιχεία και τις πληροφορίες των φορολογουμένων» που περιήλθαν σε γνώση των παραπάνω προσώπων κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.  Από αυτή την άποψη το αντικειμενικό πεδίο του φορολογικού απορρήτου φαίνεται ότι διευρύνεται, χωρίς εντούτοις να αποκλείεται το ενδεχόμενο αμφισβητήσεων για το ποια από τα στοιχεία και τις πληροφορίες του φορολογουμένου προστατεύονται πράγματι από το απόρρητο.
Περαιτέρω ο νόμος αναφέρει τα πρόσωπα για τα οποία αίρεται το απόρρητο καθώς και το που πρέπει να χρησιμοποιούνται οι πληροφορίες που έχει στα χέρια της η αρχή για τον φορολογούμενο, καθώς και τις κυρώσεις που προβλέπονται για την παραβίαση του φορολογικού απορρήτου 17 Α ΚΦΔ.
Ωστόσο, ναι μεν σκοπός της φορολογικής Αρχής είναι το κλίμα εμπιστοσύνης με τους φορολογουμενους και η εξυπηρέτηση δημοσίου συμφέροντος καθώς τα στοιχεία που αντλεί από αυτούς τυγχάνουν γνώσης και επεξεργασίας από συγκεκριμένο κύκλο προσώπων,αλλά  αν κοιτάξει κανείς και το ά. 17 ΚΦΔ αλλά και την πρόσφατη ΠΟΛ 1154/2018 ο κύκλος των προσώπων-κατά την γνώμη μου- είναι ιδιαίτερα διευρυμένος. Εύλογα, λοιπόν, διερωτώμαι: προστατεύονται πράγματι οι πληροφορίες που παραχωρούμε στη Φορολογική αρχή και αν ναι σε ποιο βαθμό, σε ποια έκταση και από ποιους(;).

Σχόλια